H ταυτότητά μου είναι ότι με κάνει να μην είμαι ταυτόσημος με κανέναν άλλον. Αν την ορίσουμε έτσι, η λέξη ταυτότητα είναι μια έννοια σχετικά συγκεκριμένη που δεν θα έπρεπε να δίνει λαβές για παρανοήσεις. Έχουμε άραγε ανάγκη από σχοινοτενείς συλλογισμούς για να αποδείξουμε πως δεν υπάρχουν και δεν γίνεται να υπάρξουν δύο ίδια πλάσματα?

Κάθε άνθρωπος χωρίς καμία εξαίρεση, διαθέτει μια σύνθετη ταυτότητα, αρκεί να θέσει στον εαυτό του ορισμένες ερωτήσεις για να βγάλει στo φως τις ξεχασμένες του ρωγμές, διακλαδώσεις που δεν τις είχε υποψιαστεί, και να ανακαλύψει πως ο εαυτός του είναι σύνθετος, μοναδικός, αναντικατάστατος.

Η ταυτότητα δεν κατατέμνεται, δεν μπορείς να τη χωρίσεις στα δύο ή στα τρία, ούτε σε τομείς περιφραγμένους. Δεν έχω πολλές ταυτότητες, μία και μόνη έχω, φτιαγμένη από όλα αυτά τα στοιχεία που την έχουν διαμορφώσει σύμφωνα με μια «δοσολογία» που δεν είναι ποτέ η ίδια από τον έναν άνθρωπο στον άλλον.

Ρομά… ένας κόσμος, ένας «τόπος» όπου οδηγούνται (και οδηγούμαστε) όλη την ώρα να αναρωτούνται για τις υπαγωγές τους, την καταγωγή τους -παρ’ότι διεκδικούν το δικαίωμα να ανήκουν εδώ κι’ εκεί- την ταυτότητά τους, τις σχέσεις τους με τους άλλους ανθρώπους και τη θέση που έχουν το δικαίωμα να κατέχουνε στον ήλιο ή στη σκιά.

Και «υποχρεώνονται να διαλέξουν», ή μάλλον «καλούνται»… Καλούνται από ποιον? Όχι μόνο από τους φανατικούς και τους ξενοφοβικούς κάθε είδους, από σας κι από μένα καλούνται. Εξαιτίας, ακριβώς όλων αυτών των συνηθειών στον τρόπο που σκεφτόμαστε, στον τρόπο που εκφραζόμαστε, εξαιτίας αυτής της κοντόθωρης, άκαμπτης, στενόμυαλης, απλουστευτικής μας νοοτροπίας που υποβιβάζει ολόκληρη την ταυτότητά μας σε ένα και μοναδικό χαρακτηριστικό, το οποίο πρέπει τάχα να διαλαλούμε μετά μανίας… ξεχνώντας πως όλοι ακούμε στο «όνομα» άνθρωπος.

Σκέψεις για τους Ρομά, με αφορμή το βιβλίο «Φονικές Ταυτότητες» του Αμίν Μααλούφ.

φωτογραφίες, κείμενο: Θέκλα Μαλάμου