image To This Day

Κεν Ρόμπινσον: τα σχολεία σκοτώνουν τη δημιουργικότητα

Διάσημος σε όλο τον κόσμο για την έρευνά του γύρω από την σημασία της δημιουργικότητας στο εκπαιδευτικό σύστημα, ο Βρετανός συγγραφέας και πανεπιστημιακός Κεν Ρόμπινσον υπήρξε σύμβουλος του Τόνι Μπλερ για θέματα παιδείας. Για τις ιδέες και τις πρωτοβουλίες που έλαβε εκεί, καθώς και την εκτεταμένη έρευνα που διεξήγαγε γύρω από την σημασία της δημιουργικότητας στο εκπαιδευτικό σύστημα, του απονεμήθηκε μάλιστα ο τίτλος του «Σερ», το 2003.

Πολυγραφότατος, ο πρώην καθηγητής των πανεπιστημίων του Λιντς και του Γουόρικ έχει εκδώσει σειρά από βιβλία με τελευταίο το «The Element: How Finding Your Passion Changes Everything» (Το Στοιχείο: με ποιο τρόπο όλα αλλάζουν όταν βρείτε το πραγματικό σας πάθος), το οποίο ρίχνει μια ενδελεχή ματιά στην ανθρώπινη δημιουργικότητα και πως αυτή μπορεί να εκφραστεί διαμέσου της εκπαίδευσης.

Ο κ. Ρόμπινσον έγινε ευρύτερα γνωστός όταν το 2006 έδωσε μια ομιλία στο ετήσιο συνέδριο TED που πλέον θεωρείται κλασσική: υπολογίζεται ότι έκτοτε την έχουν δει, μέσα από το διαδίκτυο, πάνω από 100 εκατ. άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, ενώ έχει μεταφραστεί και σε 46 γλώσσες. Στην ομιλία του αυτή, o 60χρονος διανοητής υποστηρίζει ότι τα σχολεία, από κέντρα τυποποιημένης μάθησης στηριζόμενα στο βιομηχανικό μοντέλο πρέπει να μετατραπούν σταδιακά σε προηγμένα εκπαιδευτικά συστήματα όπου θα κυριαρχεί η εξατομικευμένη διδασκαλία, προσαρμοσμένη στις δεξιότητες του κάθε παιδιού, και η ενθάρρυνση να ακολουθήσουν οι μαθητές τις έμφυτες κλίσεις τους. Προτείνει  την υπέρβαση του κομφορμισμού  και  της γραμμικότητας που χαρακτηρίζει την εκπαίδευση. Αυτά εξυπηρετούσαν τα δεδομένα και τις ανάγκες της βιομηχανικής εποχής, που όμως έχει παρέλθει.

Η μαζικότητα και η παράλληλη μηχανοποίηση που την υποστηρίζει δεν ανταποκρίνεται στο είδος των πολιτικών υποκειμένων που προετοιμάζουμε για τις κοινωνίες του… σήμερα. Αν η καλλιέργεια της «ικανότητας», ως γενικής και μάλλον περιεκτικής έννοιας, δεχόμαστε ότι ορίζεται ως κινητήριος μοχλός της ατομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, αυτή, τονίζει ο K. Robinson, αναδύεται μέσα από πιο εξατομικευμένα και όχι μαζικά μοντέλα εκπαίδευσης, που είναι τελικά ικανά να μετασχηματίζουν το πάθος σε δύναμη δημιουργίας!

Προσφυώς επικαλείται τις αρχές της γεωργίας. Η ανάπτυξη των φυτών, επισημαίνει,  δεν είναι μια γραμμική, αλλά μια οργανική διαδικασία. Ο αγρότης δημιουργεί το περιβάλλον, τις συνθήκες ανάπτυξης των φυτών του. Όμοια και στην εκπαίδευση το γενικό πρόγραμμα χρειάζεται να προσαρμόζεται στις εκάστοτε εξατομικευμένες (στο χώρο και στο χρόνο θα προσέθετα) ανάγκες για να ικανοποιεί …το όνειρο καθενός από τους μαθητές μας.

Υποστηρίζει με καυστικό και συγχρόνως διασκεδαστικό τρόπο ότι από κέντρα τυποποιημένης μάθησης στηριζόμενα στο βιομηχανικό μοντέλο, πρέπει να μετατραπούν σε εκπαιδευτικά συστήματα όπου η ευαισθησία στο εύρος και στο βάθος των δημιουργικών αποθεμάτων κάθε παιδιού, η εξατομικευμένη διδασκαλία και η ενθάρρυνση να ακολουθήσουν τις έμφυτες κλίσεις τους, θα κυριαρχούν. Κλείνοντας την ομιλία του σημειώνει χαρακτηριστικά:

«Θέλω να σας διαβάσω γρήγορα, ένα μικρό ποίημα του Γέιτς, έναν ποιητή που μάλλον γνωρίζετε. Έγραψε το ποίημα στην αγαπημένη του, Μοντ Γκον, θρηνώντας το γεγονός ότι δε μπορούσε να της δώσει αυτό που πίστευε ότι η ίδια επιθυμούσε. Και είπε: «Έχω κάτι άλλο να σου δώσω, αλλά ίσως δεν το θέλεις». Έγραψε τα εξής:

«Αν είχα τ’ ουρανού την πλουμιστή τη φορεσιά

την υφασμένη από χρυσό κι απ’ ασημένιο φως

Τη γαλανή, τη μελιχρή, τη μαυροκεντημένη φορεσιά

Από νύχτα κι από μέρα κι από αποσπερίσιο φως

Τη φορεσιά μου θα άπλωνα κάτω από τα πόδια σου

Μα εγώ που είμαι φτωχός έχω μόνο τα όνειρά μου

Τα όνειρά μου άπλωσα κάτω από τα πόδια σου.

Πάτα ελαφρά γιατί πατάς πάνω στα όνειρά μου».
Talk