Κατά τη διάρκεια της παρουσίας μας στο σωφρονιστικό κατάστημα της Χίου και σε συνεργασία με τη γραμματεία Νέας Γενιάς είχαμε την ευκαιρία να εργαστούμε για 4 μήνες  το φθινόπωρο του 2018 με περίπου 40 άνδρες κρατούμενους από σχεδόν 18 εθνότητες όπου μέσα από  συμμετοχικά εργαστήρια (co-creation) εικαστικών και storytelling, συνθέσαμε από κοινού ένα  δυναμικό περιεχόμενο που αποτελείται από σκίτσα, ζωγραφιές, φωτογραφίες,  μαρτυρίες και κείμενα τα όποια σκιαγραφούν αφενός την εμπειρία του εγκλεισμού και τις  προεκτάσεις του και αφετέρου την ψηλάφηση ενός ‘τόπου’ έξω από τα τείχη της φυλακής. To παρών έργο κατέληξε στην έκδοση ένος λευκώματος “PrEson”.

Η καινοτομία του εγχειρήματος συνίστατο στο ότι άνθρωποι ετερόκλητοι από 18 διαφορετικές εθνικότητες, διαφόρων ηλικιών, με ελάχιστη ή  χωρίς εμπειρία ή στο πεδίο της καλλιτεχνικής έκφρασης συνευρέθηκαν , συνδημιούργησαν πάνω σε θέματα- ιστορίες που αφορούν τη πρότερη τους ζωή αλλά και την εμπειρία τους στο χώρο των φυλακών.

Οι κρατούμενοι- συμμετέχοντες στα εργαστήρια άρθρωσαν τη δική τους φωνή  και μετουσιώσαν σε αφηγηματικό λόγο, σε εικόνες και ήχους, επανοηματοδοτώντας  τις σχέσεις τους με το χώρο και τον εαυτό τους και χτίζοντας γέφυρες επικοινωνίας με τους έξω, αποδομώντας τις στερεοτυπικές νόρμες που συνήθως ελλοχεύουν σε αυτήν την απόσταση, εγχαράσσοντας τα δικά τους ίχνη νομιμοποιώντας και δίνοντας αξία στην κατοίκηση της εξαίρεσης.   Ενισχύθηκε η αυτοέκφραση των κρατουμένων που συμμετείχαν σε αυτό το βιωματικό εργαστήρι, καθώς εκτέθηκαν δημιουργικά στη πραγματικότητα που τους περιβάλλει, δημιουργήσαν ομάδες και εξερεύνησαν νέα πεδία καλλιτεχνικής έκφρασης αλλά κυρίως μετείχαν ισότιμα σε μια συλλογική κοινή αφήγηση.

Στο φωτογραφικό λεύκωμα «Preson» κοιτάμε τη φυλακή όχι σαν άκαμπτο, ορισμένο χώρο με κλειστή, αποκλειστικά  θεσμική ταυτότητα αλλά σαν ένα δυναμικό, εξελισσόμενο τόπο που κατοικείται από ζωντανές ανθρώπινες υπάρξεις, που μετατρέπουν ακόμα και τα αντικείμενα σε διαδικασίες, τις φόρμες της χωροταξίας  σε δυναμικά σχήματα ζωής  και δοχεία σχέσεων με τον εαυτό και τον άλλον. Ερευνούμε τη φυλακή ως μια ρευστή γεωγραφική μορφή που υπόκειται διαρκώς σε διαδικασίες μετάβασης και τροποποίησης από τους κατοίκους της. Το βιβλίο προτείνει μια αντι- χαρτογράφηση του τοπίου της φυλακής  φωτίζοντας εκείνες τις αθέατες γεωγραφίες εντός της μέσα από τις αναπαριστάται ένας κόσμος που ενώ πλήττεται από την ιεραρχική ταξινόμηση και την ηγεμονική αφήγηση συνεχίζει να αναπνέι και να συγκροτείται σιωπηλά αποκαλύπτοντας διαφορετικές επικράτειες της εμπειρίας, της φαντασίας και της μνήμης. Πως αρθρώνεται  ο χώρος της φυλακής μέσα από τα ίδια τα υποκείμενα που τον κατοικούν; Πως εντυπώνονται στον τόπο της φυλακής τα ίχνη που αφήνουν οι άνθρωποι στον χώρο; Ποιοι είναι οι «άλλοι» στη φυλακή και πόσο ρευστά ή παγιωμένα είναι τα σύνορα μεταξύ τους;  Ποια είναι η σχέση της φυλακής με το «έξωθεν» και πως ορίζονται οι δίαυλοι επικοινωνίας με αυτό; Η αφήγηση μας χαρακτηρίζεται από μετατοπίσεις και ταλαντεύεται ανάμεσα στο δίπολο του εδώ και του εκεί, μέσα στα τείχη όπου η ατομικότητα συνθλίβεται και αντιστέκεται και έξω από τα τείχη που αρθρώνεται νοερά, στο πεδίο της φαντασίας.

Oι εκπαιδευτές (facilitators) των εργαστηρίων: Στρατής Βογιατζής- Έλενα Μαργαριτίδη ( φωτογραφία, εικαστικά), Ελένη Καραφώτη (δημιουργική γραφή). Ο γραφιστικός σχεδιασμός έγινε από την Κατερίνα Ξένου και η μετάφραση των κειμένων από την Ανδρομάχη Παπαγγελή.